طی روزهای اخیر، انتقادات و نگرانی از کمبود انسولین در میان مردم و بیمارانی که نیازمند این داروی حیاتی هستند، به شدت افزایش ‌یافته است. کمبود این دارو می‌تواند جان بیمار را به خطر بیاندازد. بااین‌حال رئیس سازمان غذا و داروی کشور، کمبود این دارو را «مقطعی» عنوان کرد.

این روزها در شبکه‌های اجتماعی موجی از نگرانی بابت کمبود انسولین ایجاد شده است. پیش‌تر دبیر انجمن خیریه حمایت از بیماران دیابتی اعلام کرده بود که حدود ۱۰ درصد مردم ایران یا حدود ۸ میلیون نفر، دارای انواع مختلف دیابت هستند که سه میلیون نفر از آنها شناسایی شدند. اگرچه آماری دیگر از وجود جمعیتی شش میلیونی خبر می‌دهند. اما درهرصورت باتوجه ‌به اینکه نبود انسولین حتی می‌تواند موجب مرگ بیمار شود، مصرف روزانه انسولین برای بسیاری از مردم ضروری بوده و کمبود آن به شدت برای آنها و خانواده‌های آنها نگران‌کننده است.

در افراد مبتلا به دیابت نوع یک، بدن انسولین نمی‌سازد، این افراد باید انسولین موردنیاز خود را به شکل تزریقات روزانه به بدن خود برسانند. در دیابت نوع دو نیز، انسولین به مقدار کم ترشح می‌شود و یا در بدن نسبت به عملکرد آن مقاومت وجود دارد، در اکثر مواقع در طی چند سال پس از تشخیص دیابت، نیاز به تزریق انسولین در فرد مبتلا ظاهر می‌شود و دیگر روش‌های قبلی درمان قادر به کنترل قند خون نیستند.

محمدرضا شانه‌ساز رئیس سازمان غذا و داروی ایران در گفتگو با ایسنا می‌گوید که دو محموله انسولین از گمرک ترخیص شده طی هفته آینده در داروخانه‌های منتخب توزیع می‌شود و بیماران می‌توانند از آنجا تأمین کنند.

تا قبل از این ماجرا، بیماران می‌توانستند با دفترچه بیمه و مراجعه به داروخانه‌ها، انسولین را با قیمت مناسب تهیه کنند. بااین‌حال همچنان انسولین قلمی قرار است به‌صورت سهمیه‌ای توزیع شود که دلیل آن از سوی شانه ساز، «توزیع بهینه دارو» عنوان شده است.

انسولین قلمی نوعی از انسولین است که استفاده آن برای بیماران ساده‌تر است و به همین دلیل گرایش بیشتری نسبت به مصرف آن وجود دارد.

 معاون وزیر بهداشت در مورد کمبود شدید انسولین قلمی در بازار می‌گوید که انسولین ویال با قلمی تفاوتی ندارد و بیماران می‌توانند با مشورت پزشک خود، موقتاً از انسولین ویال انسولین رگولار و NPH  استفاده کنند.

در حالی از کمبود شدید انسولین و نیاز به واردات آن سخن گفته می‌شود که ایسنا در شهریورماه از افتتاح دومین  کارخانه انسولین قلمی در ایران خبر داده بود. مشخص نیست که اگر این کارخانه افتتاح شده، پس چرا توان تأمین نیاز انسولین مردم را ندارد.

از سوی دیگر معاون وزیر بهداشت مدعی می‌شود که دلیل کمبود انسولین، تحریم‌های آمریکا و عدم امکان واردات است. اگرچه ایالات متحده و سایر کشورهای عضو برجام بارها اعلام کرده‌اند که دارو و غذا شامل تحریم‌ها نیست و کانال‌های خرید همیشه باز است. بااین‌حال به نظر می‌رسد ضعف مدیریت توزیع و بی‌توجهی به تأمین داروهای ضروری، از دلایل اصلی این کمبود به شمار می‌رود. خصوصاً که اخیراً مسئولان جمهوری اسلامی در یک مانور تبلیغاتی وسیع اعلام کردند که دوران تحریم‌های تسلیحاتی به پایان رسیده و ایران دیگر می‌تواند تجارت سلاح کنند. پس طبیعی است که افکارعمومی سؤال کنند که اگر کشوری توان خریدوفروش سلاح دارد، چطور نمی‌تواند داروی ضروری مردم را تأمین کند؟

کمبود انسولین در بازار باعث شده تا مسئله کشف ۱۹ کامیون قاچاق دارو در عراق دوباره  در کانون توجه قرار گیرد. خصوصاً که گفته می‌شود در میان داروهای مکشوفه انسولین نیز وجود داشته است. درحالی‌که مشاور وزارت بهداشت اعلام کرده که داروها از داروخانه‌ها خریداری شده، روز گذشته اداره غذا و دارو مدعی شد که این داروها تنها به شکل ترانزیت از ایران گذر کرده و از سوی ترکیه و هند و برخی کشورهای دیگر به سمت عراق می‌رفته است. در همین رابطه برخی از کاربران فضای مجازی پرسیده‌اند که با وجود مرز مشترک بین عراق و ترکیه، چرا ترکیه باید داروی صادراتی خود را از خاک ایران ارسال کند. این سؤالات و تناقضاتی که در میان صحبت‌های وزارت بهداشت وجود دارد خشم عمومی نسبت به بی درایتی و ناکارآمدی سیستم مدیرت توزیع دارو و جلوگیری از قاچاق و سودجویی برخی را در شرایط فعلی افزایش کند.